Przyroda Beskidów – Przystanek 1: Beskidy

Witamy na ścieżce edukacyjnej Przyroda Beskidów, poświęconej beskidzkiej przyrodzie. Na początek scharakteryzujemy Beskidy, ich budowę i czynniki wpływające na kształtowanie się górskiej przyrody. Całość pasm górskich tworzących Beskidy rozciąga się na długości 600 km, na terenie czterech państw (Czech, Słowacji, Ukrainy i oczywiście Polski), a ich przeciętna szerokość wynosi około 50 km.

Mozaika beskidzkich siedlisk – łąki, wielogatunkowe lasy liściaste i mieszane, bory iglaste (fot. Jakub Wyka)

Beskidy to grupa pasm górskich zewnętrznej części łańcucha Karpat. Są najmłodszymi górami w Polsce. Zostały ukształtowane 20 milionów lat temu, pod koniec alpejskich ruchów górotwórczych. Beskidy są zbudowane ze skał osadowych oraz fliszu karpackiego, czyli kompleksu skał składającego się z piaskowców, łupków, zlepieńców, iłów oraz margli. Wspomniany flisz karpacki jest pamiątką po prehistorycznym oceanie, którego wody zalewały miliony lat temu większą część Polski.

Flisz karpacki (fot. Zuzanna Wyka)

Kluczowymi czynnikami, które kształtują wartość przyrodniczą Beskidów są duża różnorodność siedlisk przyrodniczych oraz ograniczona dostępność terenu, charakterystyczne dla obszarów górskich. Różnorodność siedlisk przyrodniczych wynika ze zmieniających się wraz z wysokością n.p.m. warunków klimatycznych oraz zróżnicowanego ukształtowania terenu.

Wschód słońca na Babiej Górze, nazywanej “Królową Beskidów” (fot. Jakub Wyka)

Najwyższym szczytem całości Beskidów jest Babia Góra (1725 metrów n.p.m.), na której wyróżniono aż pięć pięter roślinności. Szerzej opisujemy je na kolejnym przystanku. Każde z pięter cechuje odmienny, specyficzny układ roślinności. Niedostępność terenu związana jest również z ekspozycją stoków górskich, ich nachyleniem oraz gęstą siecią rzek, przecinających poszczególne pasma.

Wadowice leżą u wrót Beskidu Małego (fot. Jakub Wyka)

Polska część Beskidów rozciąga się na terenie trzech województw: śląskiego, małopolskiego i podkarpackiego. Pasma górskie tworzące Beskidy to Beskid Śląski, Beskid Żywiecki, Beskid Mały, Beskid Makowski, Beskid Wyspowy, Gorce, Beskid Sądecki, Beskid Niski i Bieszczady. Rozległe położenie Beskidów oraz różnorodne gospodarowanie terenem przez ludzi, w tym wpływ kultury wołoskiej, również odcisnęły swoje piętro na przyrodzie.

W całych polskich Beskidach możemy spodziewać się występowania łącznie kilkunastu tysięcy gatunków roślin i zwierząt!

_

Inicjatywa “Poznajemy przyrodę Beskidów” finansowana ze środków otrzymanych od Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich NOWEFIO na lata 2021-2030 za pośrednictwem Stowarzyszenia na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia „Pro Carpathia”.

Strona internetowa sfinansowana ze środków gminy Nowa Słupia w ramach projektu "Uzależnieni od przyrody!". © 2022 Stowarzyszenie Ficedula